Bha Suki glòr-shùileach, mar a chithear san dealbh a
rinneadh lem mhac aig aois a deich, .i. walled-eyed
sa Bheurla ‒
san t-seagh seo, an dàrna brìgh aig an OED:
‘having one or both eyes of an excessively light colour, so that the iris is
hardly distinguishable from the white ... having eyes of a different colour,
having eyes or an eye streaked or partcoloured ... having a divergent squint
which exposes an excessive proportion of the white of the eye’. Sna faclairean
Gàidhig, gheibhear sùil-leusach, geal-shùileach, sgiath-shùileach, glòr-shùileach,
glòir-fhionn, glòirionn agus toiche
leis a’ bhrìgh ‘wall-eyed’. Gabhaidh sùil-leusach
tuigsinn agus leus ‘solas’ ag amas
air gilead no bàinead na sùla; an dearbh rud aig geal-shùileach. Tha sgiath-shùileach
a’ toirt air duine smaoineachadh air ‘wall-eyed with astonishment’, .i. balg-
no clach-shùileach agus sgiath ag
amas air cruinnead na sùla. ’S ann a tha GA glòr
‒
à SG glór ‘fìorghlan, soilleir,
deàlrach’ ‒ ag
amas air bàinead na sùla mar an ceudna (coim. GE glór-shúileach). Saoilear gum math dh’fhaodte gur h-e cruth nas
tràithe aig glúair (coim. Dwelly gluair) a th’ ann an glór (DIL). ’S e riochd teasgaichte (geàrrte) a th’ ann glòirionn à glòir-fhionn agus brìgh a’ bhuadhair glòr air a dùblachadh leis a’ bhuadhair fionn ‘geal, bàn’. Is dòcha gur h-e mearachd air toichd a th’ ann an toiche (Shaw 1780, nach cleachd stràcan), .i. tòichd ‒ coim. tòc no tòchd ‘at; atadh’; Dwelly tòc ‘galar nan sùilean, gu seach àraidh
ann an caoraich’; Uibhist a Deas tòchd
‘galar ann an sùilean cruidh’ (An t-Athair Ailean MacDhòmhnaill); cuideachd,
Dwelly ‘pink eye in horses [.i. conjunctivitis]’ ‒ ag amas air a’ bhrìgh ‘cruinn,
air atadh, air brùchdadh’, mar a bhios sgiath.
Chan eil dàimh aig a’ bhuadhair glòr ri glòr f. ‘cainnt’ no ri glòir
b. ‘greadhnachas’. (Gidheadh, tha glòr f. air tuiteam
còmhla ri glòir b. cuideachd san
Nuadh-Ghàidhlig.)4/02/2018
‘Am Plana Cànain Nàiseanta Gàidhlig 2018‒2023’
Is iongantach nach b' ann air an riochd Bheurla ‒ The National Gaelic Language Plan 2018‒2023 ‒ a chaidh an t-ainm a th' air treas plana cànain Bhòrd na Gàidhlig a stèidheachadh, gu ìre co-dhiù ‒ bloigh beurlachais.
Is e dùblachadh a bhiodh anns an abairt plana cànain Gàidhlig, agus an t-ainmear ginideach cànain na bhuadhair càileach a’ comharradh plana, agus an t-ainmear ginideach Gàidhlig na bhuadhair càileach a’ comharradh plana cànain; cha bhiodh feum ri cànain.
Nam b’ e plana Gàidhlig tiotal a' phlana, ge-tà, cha robh cinnt an ann ag innse gum b' ann tro mheadhan na Gàidhlig a bha am plana air neo gum b' ann mu chànan na Gàidhlig fhèin a bha e gu bhith. B’ fheàrr an riochd plana na Gàidhlig gus a bhith a’ soilleireachadh gum b' ann mun chànan fhèin a bha e.
A thaobh a bhith a’ sònrachadh gum b’ ann air plana nàiseanta a bhathas a’ bruidhinn, bhiodh an co-rèir plana na Gàidhlig nàiseanta a’ cantainn gum b' e plana mu dheidhinn Gàidhlig 'nàiseanta' a bh’ ann seach, mar eisimpleir, mu dheidhinn Gàidhlig 'ionadail'. Cha ruigeamaid a leas ach plana nàiseanta na Gàidhlig a ràdh ‒ agus am buadhair càileach nàiseanta a’ comharradh plana a-mhàin ‒ gus a bhith a’ sealltainn gum b' e plana mu chànan na Gàidhlig airson an nàisein air fad a bha san amharc.
Ge be dè a dh’adhbharaich an t-atharrachadh bho chionn ciad phlana Bhòrd na Gàidhlig ‒ air an robh Plana Nàiseanta na Gàidhlig 2007‒2012 mar ainm ‒ is ann air co-rèir na Gàidhlig a thàinig an dà latha.
Is e dùblachadh a bhiodh anns an abairt plana cànain Gàidhlig, agus an t-ainmear ginideach cànain na bhuadhair càileach a’ comharradh plana, agus an t-ainmear ginideach Gàidhlig na bhuadhair càileach a’ comharradh plana cànain; cha bhiodh feum ri cànain.
Nam b’ e plana Gàidhlig tiotal a' phlana, ge-tà, cha robh cinnt an ann ag innse gum b' ann tro mheadhan na Gàidhlig a bha am plana air neo gum b' ann mu chànan na Gàidhlig fhèin a bha e gu bhith. B’ fheàrr an riochd plana na Gàidhlig gus a bhith a’ soilleireachadh gum b' ann mun chànan fhèin a bha e.
A thaobh a bhith a’ sònrachadh gum b’ ann air plana nàiseanta a bhathas a’ bruidhinn, bhiodh an co-rèir plana na Gàidhlig nàiseanta a’ cantainn gum b' e plana mu dheidhinn Gàidhlig 'nàiseanta' a bh’ ann seach, mar eisimpleir, mu dheidhinn Gàidhlig 'ionadail'. Cha ruigeamaid a leas ach plana nàiseanta na Gàidhlig a ràdh ‒ agus am buadhair càileach nàiseanta a’ comharradh plana a-mhàin ‒ gus a bhith a’ sealltainn gum b' e plana mu chànan na Gàidhlig airson an nàisein air fad a bha san amharc.
Ge be dè a dh’adhbharaich an t-atharrachadh bho chionn ciad phlana Bhòrd na Gàidhlig ‒ air an robh Plana Nàiseanta na Gàidhlig 2007‒2012 mar ainm ‒ is ann air co-rèir na Gàidhlig a thàinig an dà latha.
Subscribe to:
Posts (Atom)