3/13/2011

aon cheud, dà cheud, trì cheud ...

A thuilleadh air aon cheud agus dà cheud, gheibhear trì cheud, ceithir cheud agus fiù 's còig cheud ann an corra dhualchainnt. 'S e fuidheall àrsaidh a tha seo. Nuair a bha trì gnèithean fhathast aig a' Ghàidhlig (fireann, boireann agus neodrach), bha ceud na fhacal neodrach. An dèidh fhacal neodrach a ghabhadh claonadh san t-Sean Ghàidhlig, bhite an dùil ri sèimheachadh anns na tuisealan ainmneach agus cuspaireach – le chèile an tuiseal bunasach againne – agus san tuiseal ghairmeach. Bha seo a' toirt a-steach SG trí 'trì' agus cethair 'ceithir' sna suidhichean sin. B' e sèimheachadh a bhiodh a' leantainn SG cóic 'còig', ged nach e a h-uile dualchainnt a chleachdas còig cheud an-diugh.

Air uairean, sgaoilear sèimheacheadh gu facail eile le c thoisich, gu h-àraidh le ainmearan cumanta, m.e. trì choin.

Geàrr-Ghràmar na Gàidhlig, d. 171, §149 (iii)(b) + bn 16